Doğu Anadolu Tarih Hazineleri - 3: Altıntepe Kalesi

Erzincan’ın Üzümlü ilçesi sınırlarında yer alan, Urartu medeniyetine ait önemli kalıntıları barındıran Altıntepe Kalesi, dron ile görüntülendi. Urartu, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde yerleşim alanı olarak kullanılan kale, sahip olduğu tarihî zenginliklerle Anadolu arkeolojisinin dikkat çeken noktalarından biri olma özelliğini sürdürüyor.
Erzincan Ovası’nın kuzeydoğu kenarında, ova seviyesinden yaklaşık 60 metre yükseklikteki volkanik bir tepe üzerine kurulu olan Altıntepe, ilk kez 1938 ve 1956 yıllarındaki yasa dışı kazılarla adını duyurdu. 1959 yılında ise Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tahsin Özgüç öncülüğünde başlatılan bilimsel kazılarla, tepenin tarihî önemi bilim dünyasına kazandırıldı.
1967 yılına kadar süren çalışmalarda Urartu dönemine ait iç kale kapısı, tapınak-saray yapısı, surlar, apadana, depo binası ve açık hava tapınağı gibi yapılar ortaya çıkarıldı. Tepenin güney yamacında tespit edilen üç taş örme mezar ise dönemin gömü geleneklerine ışık tuttu.
Kazıların ardından Kültür Bakanlığı’na devredilen kalenin bir bölümü defineciler tarafından tahrip edilse de, 2002 yılında Atatürk Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Karaosmanoğlu’nun yürüttüğü yeni kazılarla alan yeniden koruma altına alındı.
Altıntepe’nin yaklaşık 200 metre genişliğe sahip tepesinde Bizans dönemine ait sur kalıntılarının, Urartu yapılarının bir kısmını tahrip ettiği de belirlendi. Bugün kazılara ara verilmiş olsa da bölgeden çıkarılan eserler, Urartu kültürünün Anadolu’daki en önemli temsilcileri arasında gösteriliyor.
Erzincan Müze Müdürü Mustafa Bayam, Altıntepe’nin kentin en önemli arkeolojik miraslarından biri olduğunu belirterek şu bilgileri paylaştı:
"Altıntepe Kalesi, Üzümlü ilçesi sınırlarında, Erzincan’a 16 kilometre uzaklıkta, doğal bir tepe üzerinde yer alıyor. Urartular döneminde M.Ö. 7. ve 9. yüzyıllar arasında yerleşim görmüş, batıdaki en önemli Urartu eyalet merkezlerinden biri. İlk sistematik kazılar 1959-1968 yılları arasında Prof. Dr. Tahsin Özgüç tarafından yürütülmüştür. O dönemde çıkarılan saray kompleksi, tapınak, havuzlar, kanalizasyon sistemi, depo yapıları ve çeşitli arkeolojik eserler, o yıllarda Erzincan’da müze bulunmadığı için Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne götürülmüştü. Müzemizin açılmasıyla bu eserlerin bir kısmını yeniden Erzincan’a kazandırdık ve sergiliyoruz."
Altıntepe kazılarında elde edilen eserlerin bir kısmı olan seramik parçaları, at koşum takımları, metal mobilya aksamları, ok uçları gibi buluntular Erzincan müzesinde sergileniyor.
Urartu’nun batıdaki en önemli yerleşimlerinden biri olan Altıntepe, bugün hâlâ hem bilim dünyasının hem de tarih meraklılarının ilgisini çekmeye devam ediyor.